فروشگاه اینترنتی تا بی نهایت
راه اندازی اتاق سرور و دیتا سنتر جزو خدمات ارایه شده توسط تا بی نهایت می باشد. در برپایی یک اتاق سرور و دیتا سنتر استاندارد ها و نکات زیادی هستند که می بایست مورد توجه و دقت قرار بگیرند.
اتاق سرور:
عصر حاضر دوره کامپیوتر و شبکه و اینترنت است. در سازمان ها و شرکت های بزرگ تقریبا در کنار هر کارمند و مدیر رایانه وجود دارد و این کاربران از انواع سرویس ها و نرم افزار های تحت شبکه استفاده می کنند. علاوه بر این کارکنان، بسیاری از مردم نیز از خدمات و اطلاعات این سازمان ها در محیط وب بهره می برند. خدمات بانکی، ثبت نام آنلاین، دریافت اخبار، مشاهده برنامه های تلویزیونی، خدمات دانشگاهی و … نمونه هایی از این خدمات می باشند.
ارایه خدمات به رایانه های داخل مجموعه و مراجعه کنندگان خارج از سازمان بر عهده سرور ها می باشد. سازمان ها و شرکت ها بر حسب نوع کار، تعداد پرسنل و مراجعه کننده، بزرگی مجموعه و میزان ارایه خدمات الکترونیکی از چندین سرور استفاده می کنند. سرورها در رک های مخصوص نصب گردیده و پس از ایجاد اتصالات لازم مورد استفاده قرار می گیرند. با توجه به اینکه اطلاعات بسیاری در این سرور ها جابجا و نگهداری می شود برای سهولت و سرعت بیشتر دسترسی به اطلاعات، حفظ امنیت فیزیکی و شرایط مناسب دمایی سرور ها، جلوگیری از ورود و نفوذ افراد سودجو وموارد دیگر اتاق مخصوصی برای آن در نظر گرفته می شود. عملیات اجرای این اتاق راه اندازی اتاق سرور است.
دیتا سنتر چیست؟
در اوایل دهه ۹۰، پس از به وجود آمدن مفهوم وب در اینترنت (سال ۱۹۹۳) و پروتکل HTTP که به سادگی امکان به اشتراک گذاشتن مستندات در اینترنت را در اختیار کاربران قرار می‌داد، روز به روز بر تعداد کاربران اینترنت افزوده شد. از سوی دیگر با اضافه شدن کاربران اینترنت، حجم مستندات نیز روز به روز افزایش یافت. با زیاد شدن کاربران و بالا رفتن حجم مستندات، و نیز سادگی انتشار اطلاعات در اینترنت، مفاهیم تجاری نیز وارد عرصه اینترنت شدند. شرکت‌های تجاری نیاز به سرورهایی داشتند که این امکان را به آنها بدهد که به سادگی و با سرعت بتوانند اطلاعات خود را در اختیار مشتریان و کاربران خود قرار دهند.
بالطبع این امکان وجود ندارد که هر شرکت یا سازمانی که قصد راه‌اندازی سایت‌های اینترنتی را دارد، خود راساً اقدام به راه‌اندازی سرور خود کند، چرا که با وجود کاربران زیاد این سایت‌ها و حجم بالای ترافیک، نیاز به اتصال‌هایی با سرعت‌های بسیار بالا وجود داشت که مسلما حتی در صورتی که این امکان از لحاظ عملی وجود داشته باشد، هزینه بالایی را می‌طلبد.
راه‌حلی که برای این مشکل به نظر رسید، راه‌اندازی مراکز خاصی تحت عنوان Data Center یا مراکز داده‌ای بود.
دیتا سنترها با در اختیار داشتن اتصالات پرسرعت ای به اینترنت و همچنین در اختیار داشتن سرورهای قوی و متعدد، امکان راه‌اندازی سرورهای وب را برای عموم مردم ممکن ساختند.
شرکت‌های تجاری و مردم می‌توانند با اجاره کردن فضای محدودی در این سرورها، سایت‌های وب خود را معرض دید عموم قرار دهند. برخی شرکت‌های بزرگ نیز با توجه به نیاز خود، اقدام به اجاره کردن یک سرور در مرکز داده‌ای می‌کنند و آن را از راه دور با ابزارهای خاص کنترل می‌کنند.
طراحی و جانمایی اتاق سرور:
قبل از شروع به راه اندازی اتاق سرور باید نقشه اتاق با در نظر گرفتن استاندارد ها، جانمایی محل رک ها و سایر نجهیزات، محل عبور کابلها، فضای کافی برای تردد و مدیریت مجموعه بطور کامل و صحیح طراحی شود تا از دوباره کاری و اجرا اشتباه جلوگیری شود. در طراحی و جانمایی اتاق سرور محل خود اتاق نیز باید دیده شود.
ایمنی در مقابل زلزله:
اتاق سرور به دلیل اهمیت بالا باید در مکانی احداث شود که در برابر زلزله مقاوم بوده و در صورت بروز زلزله به سرورها و دستگاه های داخل اتاق آسیبی وارد نشود لذا بهترین مکان برای اتاق سرور در طبقات زیر زمین یا همکف و در کنار ستون های اصلی ساختمان می باشد. در صورتی که این امر میسر نباشد اتاق باید به وسیله شاسی های فلزی ایمن گردد.
نزدیکی به رایزر ها:
نزدیکی اتاق سرور به رایزر ها و ترانک های عبور کابل سبب کاهش طول کابل و هزینه ها می گردد. در قسمت طراحی راه اندازی اتاق سرور محل رایزر ها را بررسی کرده و بهترین محل برای نزدیکی به آن را پیدا می کنیم.
نصب سقف اتاق سرور Ceiling:
برای سقف اتاق سرور میتوان از سقف کاذب نیز بهره جست. سقف های کاذب مورد استفاده در اتاق سرور می توانند از نوع سقف های مشبک با ابعاد مختلف اجرا شود اما حتماً باید از تایل های مینرال (MINERAL) که ضد حریق نیز میباشند استفاده کرد. البته نوع دیگر سقف های قابل استفاده در اتاق سرور سقف های یکپارچه کناف (FR) میباشد که از این نوع سقف نیز میتوان استفاده نمود.
دیوارهای اتاق سرور:
-
در راه اندازی اتاق سرور دیوارها تا رسیدن به سطح آجری تراشیده می شود.
-
سوراخ ها و منافذ پر می شوند.
-
سطوح با یک لایه سیمانی پوشیده می شود.
-
لایه ای از ماده ضد آتش Fire Tard روی لایه سیمانی کشیده می شود.
-
مسیرگذاری کف و سقف جهت عبور لوله های اطفای حریق ، برق و شبکه انجام می شود.
-
پس از انجام مراحل فوق اقدام به آهن کشی و ستون گذاری می شود
-
شبکه های فلزی نصب شده و روی آن گچ کاری می شود.
-
پس از خشک شدن گچ لایه محافظتی و ضد آتش Epoxy پوشانده می شود.
-
روی دیوار کناف مقاوم در برابر حریق و رطوبت نصب می شود.
کف اتاق Floor:
استفاده از کف کاذب یکی از بهترین گزینه ها برای راه اندازی اتاق سرور می باشد.که یکی از مهمترین قسمت های اتاق سرور میباشد. کف کاذب به دلیل فاصله مناسبی که از کف اصلی اتاق دارد محل مناسبی برای عبور کابل های شبکه ، برق و تاسیسات می باشد.
کف های کاذب از جنس های مختلفی ساخته میشوند ولی کف های رایج در ایران کف فولادی با روکش HPL که هم ( ضد حریق، آنتی استاتیک و ضد خش ) میباشد و کف آلومینیومی با روکش PVC که هم ( سبک، ضد حریق و آنتی استاتیک ) میباشند مورد استفاده قرار میگیرند. ارتفاع پایه های این کف ها قابل تنظیم بوده از ۱۵Cm – ۱۲۰Cm بنا به نیاز اتاق متغییر میباشد.
رنگ ضد حریق یا EPOXY:
جهت پر کردن کلیه درزها و ایجاد لایه حفاظتی بیرونی ضد آتش از Epoxy استفاده می شود. Epoxy در رنگ های مختلف موجود بوده و برای گرفتن جواب مؤثر حتما باید سطح زیرین کاملا خشک شده باشد.
رنگ های پلاستیکی و پلی استری محصولات جانبی پتروشیمی بوده و قابلیت اشتعال بالایی دارند لذا استفاده از آن ها مناسب اتاق سرور نمی باشند. درحال حاضر پوشش مناسب جهت اتاق سرور Epoxy می باشد که کلیه سطوح داخلی ( کف، سقف، دیواره های جانبی) را پوشش می دهد. دارای رنگ های متنوعی است و کاملا ضد حریق می باشد.
کاربرد مهم دیگر رنگ اپوکسی آنتی استاتیک در کف است که برای آنتی استاتیک کردن کف اتاق سرور به کار میرود.
سیستم روشنایی Lighting:
روشنایی داخل اتاق سرور باید به گونه ای طراحی شود تا در هنگام خروج شخص از اتاق سرور خاموش شوند و دلیل آن علاوه بر صرفه جویی برق ، جلوگیری از تولید حرارت توسط آن هاست. همچنین مسیرهای کنترلی و اصلی برق در تابلو برق اتاق سرور پیش بینی می شود. استفاده از لامپ های کم مصرف نیز برای کاهش هزینه ها پیشنهاد می گردد.
سیستم اطفاء و اعلام حریق اتاق سرور:
روش های سیستم های اعلام حریق معمول که از آب، کف و برخی انواع گازها استفاده می کنند. در راه اندازی اتاق سرور این سیستم ها سبب آسیب رسانی به سرور ها و سایر تجهیزات می شوند. امروزه بهترین، پر قدرت ترین، ایمن ترین و همچنین به صرفه ترین سیستم اطفا حریق که جهت استفاده در اتاق های سرور برای جلوگیری از آتش سوزی طراحی شده است سیستم اطفا حریق بر پایه گاز FM200 سیستم استاندارد مورد استفاده در این مراکز می باشد. می توان خاطر نشان کردن که هم اکنون بیشتر اتاق های سرور مراکز حساس دولتی و خصوصی این سیستم را جهت ایمن کردن خود استفاده کرده اند.
سیستم اعلام حریق علاوه بر آزیر و هشدار می تواند به مدیران شبکه SMS زده و آنان را از وضعیت موجود آگاه نماید.
درب اتاق سرور (درب مقاوم در برابر سرقت و حریق):
با توجه به اهمیت محصور نمودن آتش و جلوگیری از گسترش آن، درب اتاق سرور باید از جنس نسوز انتخاب شود. همچنین از درب های ضد سرقت که دارای لولا ها و قفل های مستحکم و مقاوم در برابر خرابکاری و انفجار می باشند استفاده کرد. نصب این درب در حین امور عمرانی راه اندازی اتاق سرور انجام می شود.
سیستم های امنیت فیزیکی و کنترلی:
باتوجه به اهمیت اطلاعات و لزوم مراقبت بیشتر ازتجهیزات اتاق سرور، نصب دوربین های کنترلی درون اتاق سرور بسیار مؤثر است. دوربین ها بطور ۲۴ ساعته اتاق سرور را مانیتور کرده و Log ها را در سرور مربوطه ذخیره می کنند. همچنین استقرار سیستم کنترلی مناسب جهت ثبت تردد افراد و مدیریت آن جهت اتاق سرور الزامی است. این سیستم دارای یک دستگاه کارت خوان چند گزینه ای (Multi Option Checking)، کنترلر و مبدل های مرتبط با آن می باشد. افراد مجاز برای ورود به اتاق سرور باید کارت تردد را همراه داشته باشند. همچنین ثبت اثر انگشت و وارد کردن کدمخصوص از دیگر گزینه هایی است که می توان آن ها را فعال نمود.
سیستم خنک کننده اتاق سرور Cooling System:
دمای مناسب برای اتاق سرور ۱۸ درجه سانتیگراد می باشد. برای کنترل دما استفاده از دستگاه های خنک کننده درون آن الزامی است. مرسوم ترین خنک کننده در ایران، کولرهای گازی هستند که توان آن ها باتوجه به میزان حرارت تولید شده اتاق سرور محاسبه می شوند. برای اتاق سرور های بزرگ و دیتا سنتر از سیستم های In-Row و Down-Flow استفاده می شود.
برق شهر و برق اضطراری:
کابل کشی اتاق سرور باید مطابق استاندارد های کابل کشیی ساخت یافته با تجهیزات باکیفیت پیاده سازی شود.
تابلو برق و ATS:
کنترل خطوط ورودی و خروجی برق و برق اضطراری، همچنین لزوم مانیتور کردن جریان و ولتاژ خطوط استفاده از تابلو برق را الزامی می سازد. تابلو برق اتاق سرور علاوه بر داشتن ولت متر و آمپرمتر دارای یک سری کلیدهای مینیاتوری بوده که جهت جریان و وضعیت ولتاژ را کنترل می نماید همچنین توسط این کلیدها قادر خواهیم بود تا برق قسمتی از سازمان را روی برق شهر Set کنیم و یا می توانیم آن را به UPS مرتبط سازیم.
نصب و راه اندازی یو پی اس UPS اتاق سرور:
قطع ناگهانی برق در تجهیزات اتاق سرور نظیر روتر ها، سوئیچ ها، سرورها و ... باعث اختلال در اکثر فعالیت های این دستگاه ها شده و دربرخی موارد امکان ادامه کار آنها را کاملا ازبین می برد. در راه اندازی اتاق سرور باید درنظر داشت تنها قطع برق شهر اثرات مخرب به همراه ندارد. سیستم های کامپیوتری نسبت به نارسایی هایی مانند افت لحظه ای ولتاژ،ولتاژهای لحظه ای بالا، نویز و تاثیرات فرکانس رادیویی و تغییرات فرکانس درمنبع تغذیه خود حساس هستند، یک UPS مناسب دارای شرایط زیر است.
- Online Double Conversion باشد.
توان کار با ژنراتور را داشته باشد یعنی Power Factor Correction را پشتیبانی کند.
جهت مانیتورکردن Online، پروتکل SNMP را پشتیبانی کند.
نصب و راه اندازی ژنراتور Generator اتاق سرور:
دستگاه های تامین کننده برق اضطراری UPS با توجه به گران بودن و عدم کارایی مناسب برای برق دهی طولانی مدت مناسب نمی باشد. در راه اندازی اتاق سرور استفاده از ژنراتور در دستور کار قرار می گیرد. نحوه کار بدین صورت است که در هنگام قطع برق اتاق سرور و برای جلوگیری از اختلال در سیستم برق دهی آن در طول زمان به کار افتادن ژنراتور، UPS بطور آنی وارد مدار شده و برق اتاق سرور را تامین می کند. به محض آماده شدن ژنراتور جهت برق دهی، UPS از مدار خارج شده و برق اتاق سرور از ژنراتور تامین می شود. توان UPS با توجه به میزان توان مصرفی دستگاه های مختلف مستقر در اتاق سرور نظیر سرور ها، کولرهای گازی و … محاسبه می شود.
توان UPS مناسب را بادرنظر گرفتن باتری های داخلی آن برای مدت ۷ الی ۱۵ دقیقه (باتوجه به زمان به کار افتادن ژنراتور) درنظر می گیرند. میزان توان ژنراتور ۱۵% بیشتر از توان UPS درنظر گرفته می شود و درهنگام کار باید ۷۰% زیربار باشد. زیربار قرارگرفتن ژنراتور بیش از ۸۰% توان و یا کمتر از ۶۰% توان اکیدا توصیه نمی شود. ژنراتورهای با توان بالای ۱۵ KVA سه فاز هستند.
چرا باید از ژنراتور استفاده کنیم ؟
با توجه به گرانی UPS های با توان بالا و همچنین نیاز به استفاده از باتری های متعدد جهت برق دهی طولانی مدت ، استفاده از ژنراتور الزامی است. نکته دیگری که باید درنظر بگیریم جاگیر بودن حجم زیادی باتری خارجی در فضای محدود اتاق سرور است.
راه اندازی چاه ارت اتاق سرور:
احداث چاه ارت در راه اندازی اتاق سرور ضروری است. جهت جلوگیری از بارهای اضافی و مخرب روی سیستم برقی، سیستم زمین یا Earth باید برقرار شود. دراین سیستم، نول واقعی شده و به چاه ارت توسط کابل مسی مرتبط می شود. شرایط ایجاد چاه ارت استاندارد در زیر آمده است:
-
حفر چاه تا رسیدن به خاک نم دار بایستی انجام شود.
-
پودر ذغال و نمک (کلرید سدیم) به نسبت یک به دو ( هرکیلو ذغال دو کیلو نمک ) به مقدار ۴۰ کیلوگرم در چاه ریخته شود ( این مواد با مقاومت خاک نسبت عکس دارند و کم یا زیاد کردن این مواد مقاومت خاک را زیاد و یا کم می گرداند)
-
صفحه ای مسی به اندازه ۵۰cm X 50cm و به قطر ۱سانتی متر به صورت تیغه ای ( عمودی ) روی نمک و ذغال قرار می گیرد. این صفحه بسته به نوع حاک می تواند با عرض ۶۰ یا ۳۵ نیز استفاده گردد.
-
سیم مسی به قطر ۵۰ میلیمتر توسط کابلشو مسی و پیچ و مهره مخصوص از جنس مس جهت جلوگیری از پوسیدگی و زنگ زدگی به صفحه مسی متصل می شود.
-
لوله پولیکا به قطر ۴ یا ۶ سانتی متر کنار هر چاه نصب می گردد . لازم به توجه است سوراخ های متعددی در بدنه لوله ها ایجاد شده تا اطراف لوله و چاه را مرطوب گرداند.
-
در پایان نیز چاه با خاک رس و نرم پر می شود.
-
مقاومت چاه با استفاده از دستگاه ارت سنج باید زیر ۲ اهم باشد.
ساختار شبکه کامپیوتری اتاق سرور:
آماده سازی اتاق سرور جهت ارتباطات شبکه ای سرورها با ایستگاه های مختلف شبکه از جمله کارهای پایه ای در اتاق سرور می باشد. در واقع کلیه کارها و هزینه هایی که در اتاق سرور انجام می شود هدفش استفاده منطقی و مطمئن از تجهیزات اتاق سرور می باشد. در زیر دو ساختار فیزیکی و منطقی شبکه آمده است. خدمات شبکه این شرکت تمامی موارد را پوشش می دهد.
پیاده سازی و راه اندازی ساختار فیزیکی شبکه اتاق سرور
مرکز اطلاعات و پردازش روی شبکه سرورها هستند لذا ارتباط مناسب این سرورها با مجموعه شبکه امری اجتناب ناپذیر است. دراین راستا سه عامل زیر مدنظر هستند:
پیاده سازی مدل سه لایه: کابل کشی شیکه و پیش بینی مسیرهای داخل اتاق سرور باید به گونه ای باشد تا بتوان پیاده سازی مدل سه لایه شبکه را عملیاتی ساخت از این لحاظ داشتن نقشه منطقی و فیزیکی سوئیچ های مختلف شبکه باید پیش از اجرای مسیرگذاری در دستور کار قرار گیرد.
کابل کشی استاندارد: در راه اندازی اتاق سرور رعایت اصول کابل کشی ساخت یافته و همچنین درنظر داشتن خم ها و زوایای مختلف در کابل کشی اتاق سرور باید در نظر گرفته شود. تمامی فیبر ها و کابل ها می بایست با دقت کشیده شده و لیبل گذاری شوند.
ثابت کردن رک ها: به دلیل جلوگیری از واژگون شدن رک ها در هنگام زلزله ، رک ها باید به کف وصل و مهار شوند. پیش از اجرای کف و ایجاد کانال های مختلف باید محل استقرار رک ها تعیین شده و بست ها و Holder های نگهدارنده در آن تعبیه شود لذا دانستن نوع و مدل رک ها ، اندازه آن ها ، موقعیت مکانی نسبت به یکدیگر باید تعیین شوند.
کانال های عبور: جهت نظم بخشیدن به کابل های Portable نظیر کابل های رابط برق ، Patch Cordها و … ، مسیر عبور استاندارد کابلی توکار در اتاق سرور صورت می گیرد. این کانال ها باید دارای درپوش مناسب بوده و بین مسیرهای Data و برق فاصله ایجاد نماید.
ساختار منطقی شبکه: ساختار منطقی و نرم افزاری سرورها امکان استفاده مطمئن از اطلاعات روی سرورها را مهیا می سازد لذا اتخاذ استراتژی مناسب ارتباط سرورها با یکدیگر و همچنین ارتباط ایستگاه های کاری با آن ها باید پس از نصب فیزیکی اتاق سرور انجام شود. در زیر به برخی از تنظیمات منطقی و نرم افزاری اشاره شده است:
-
دامین کنترلر و سرویس های شبکه نظیر DHCP ، DNS و …
-
VLAN و تقسیم سوئیچی
-
ایجاد Access List روی سوئیج های شبکه
-
ایجاد Routing و Gateway شبکه و …
راه اندازی امنیت اتاق سرور Security:
آسیب ها و نفوذ های گزارش شده به سیستم های مبتنی بر اطلاعات در سرتاسر جهان رو به افزایش است. با گذشت زمان ابزارها و روشهای نفوذ به سیستم های اطلاعاتی و شبکه های کامپیوتری ساده و ساده تر می شوند و نفوذگرها با این ابزار و حداقل دانش مجال نفوذ را می یابند.
بر این اساس محرمانه بودن، در دسترس بودن و یکپارچگی اطلاعات، امری اجتناب ناپذیر برای توسعه سیستم ها کامپیوتری و سرورها است. در زمان راه اندازی اتاق سرور این امر باید در برنامه تجهیز اتاق سرور مدنظر قرار گیرد. مرسوم ترین روش های امنیتی عبارتند از:
-
استفاده از ویروس کش مناسب
-
استفاده از فایروال با تنظیم صحیح
-
نصب سیستم های نمایشگر نظیر IDS
راه اندازی سیستم پشتیبان گیری Back up در اتاق سرور:
ایجاد امکانات مناسب برگرداندن اطلاعات ازبین رفته از تدابیری است که باید مدیر شبکه در دستور کار راه اندازی اتاق سرور خود قراردهد. استفاده از ساختار SAN و تجهیزات مبتنی بر NAS، همچنین Media های ذخیره سازی متنوع با توجه به حجم اطلاعات و اهمیت آن ها مثال هایی از آنهاست.
سرور مناسب Server:
سرورها، کامپیوترهای قدرتمند با توان پردازش و ذخیره سازی بالایی هستند که به عنوان مرکز منطقی نرم افزارهای مختلف شبکه درنظر گرفته می شوند. Data Base های مختلف نظیر SQL ، Oracle و … روی این بستر ایجاد شده و ایستگاه های کاری مرتبط با شبکه را تغذیه می نمایند. با توجه به فضای محدود اتاق سرور و لزوم بهینه از فضا، استفاده از سرور های کشویی Rackmount پیشنهاد می شود.این سرور ها سرپرست شبکه را قادر خواهند ساخت تا به راحتی به آن ها دسترسی داشته و بنا به شرایط آن ها را افزایش یا کاهش دهد.
راه اندازی اتاق سرور و دیتاسنتر را در تا بی نهایت تجربه کنید!